انواع روسازی بتن

اصولاً، روسازی های سخت به دو دسته تقسیم می شوند، انعطاف پذیر و صلب. روسازی های انعطاف پذیر به گروهی اتلاق می شود که سطح آنها با اسفالت یا مصالح قیری پوشش شده باشد. علت استفاده از واژه انعطاف پذیر در این نوع روسازی، خمش و تغییر شکل سازه روسازی تحت اثر بارهای ترافیکی می باشد. از سوی دیگر، روسازی صلب به آن دسته از روسازی ها گفته می شود که لایه سطحی آن از بتن تشکیل شده باشد. چنین روسازی هایی به علت بالا بودن مدول الاستیسیته مصالح بتن به مراتب سخت تر از روسازی انعطاف پذیر می باشند. علاوه بر این، این نوع روسازی ها می توانند مسلح به فولاد باشند، که عموماً به منظور کاهش یا حذف درزها به کار می روند.

نحوه توزیع بار در بستر خاک زمین در روسازی صلب با انعطاف پذیر متفاوت می باشد. در روسازی صلب، بعلت بالا بودن مدول الاستیسیته (سختی) بتن، تمایل به پخش بار بر روی سطح نسبتاً گسترده تری می باشد (مطابق شکل زیر). دل بتنی به تنهایی بیشتر ظرفیت سازه ای را در روسازی صلب تامین می کند. در روسازی انعطاف پذیر از لایه سطحی به مراتب نرم تر استفاده می شود و بار در یک سطح کوچکتر توزیع می شود. در این نوع روسازی از چندین لایه مرکب برای انتقال بار ب سطح بستر استفاده می گردد. 
(شکل زیر را ملاحظه کنید.)

روسازی های صلب زیر اثر بار بمقدار بسیار کمی تغییر شکل می دهند. یک روسازی صلب تیپ از یک لایه بتنی سطحی که بر روی خاک بستر زمین یا یک لایه اساس قرار گرفته تشکیل می شود. بعلت سختی نسبی روسازی صلب، سازه روسازی صلب بار را از طریق یک یا حداکثر دو لایه روسازی به زمین منتقل 
می کند.

لایه های یک روسازی صلب تیپ بشرح ذیل می باشد :

• لایه رویه (سطحی) : این لایه در قسمت فوقانی روسازی قرار دارد و به صورت دال بتنی می باشد.
• لایه اساس : این لایه مستقیماً در زیر لایه بتنی قرار می گیرد و معمولاً از مصالح سنگی یا بستر زمین تثبیت شده تشکیل می شود.
• لایه زیراساس : این لایه یا لایه ها در زیر لایه اساس قرار دارد. لایه زیر اساس همیشه مورد نیاز نیست و در اغلب موارد حذف می گردد.

لایه سطحی بتن

لایه سطحی لایه ایست که در تماس با بارهای ترافیکی قرار دارد و از جنس بتن می باشد. این لایه باید دارای خصوصیاتی مانند اصطکاک، صافی، کنترل صدا و زهکشی باشد. علاوه بر این، به عنوان یک لایه ضد آب برای لایه اساس، زیراساس و بستر زمین زیر خود عمل می کند. ضخامت لایه سطحی متفاوت بوده ولیکن عموماً بین 150 mm برای بارگذاری سبک الی 300 mm برای بارهای ترافیکی سنگین و بزرگ در تغییر است.

در بخش طراحی دال بتنی روی زمین در مورد عملکرد این لایه و روش های طراحی و انتخاب ضخامت آن به تفصیل بحث خواهد شد.

موقعیت لایه اساس بتن

موقعیت لایه اساس درست در زیر لایه سطحی می باشد. وظایف این لایه عبارتند از :

1- توزیع بار اضافی

2- کمک به زهکشی و مقاومت در برابر یخبندان

3- تامین تکیه گاه یکنواخت برای روسازی

4- تامین یک سکوی با ثبات برای تجهیزات ساختمانی و اجریی

لایه اساس معمولاً از مصالح زیر ساخته می شوند.

1- اساس سنگی : یک لای اساس ساده از مصالح سنگی شکسته تشکیل می شود و کاربرد آن از اوایل سال های 1900 میلادی متداول بوده و هنوز برای بسیاری از موارد مناسب می باشد.

2- مصالح سنگی تثبیت شده یا خاک تثبیت شده

مواد کمکی تثبیت کننده برای چسباندن مصالح ذرات سست به یکدیگر و تامین مقاومت و چسبندگی به کار می روند. اساس های اصلاح شده سیمانی می توانند 25-20 درصد مقاومت لایه سطحی را داشته باشند.

3- مخلوط اسفالت گرم با دانه بندی متراکم

در جایی که نیاز به اساس با سختی بالا باشد می توان از لایه اسفالت گرم با دانه بندی متراکم اشتفاده نمود.

4- اسفالت گرم نفوذپذیر

در موارد خاصی که اساس با سختی بالا و زهکشی عالی نیاز باشد، لایه های اساس را می توان از اسفالت گرم با دانه بندی باز به کار برد.

5- بتن مگر (بتن کم سیمان)

خمیر بتن در این حالت نسبت به بتن لایه سطحی دارای سیمان کمتری است ولیکن از مصالح سنگی تثبیت شده قویتر است. اساس با بتن مگر می تواند بین 50- 25 درصد لایه سطحی مقاومت داشته باشد. اساس بتن مگر همانند لایه بتنی سطحی عمل می کند و بنابراین، باید در آن درزهای اجرایی در نظر گرفت تا محل ترک در آینده در آنجا رخ دهد. چنانچه ملاحظات اجرایی به خوبی رعایت نشده باشد این درزها و ترک ها می توانند سبب بروز ترک در لایه سطحی شوند.

لایه زیر اساس سازه روسازی بتن

لایه زیراساس آن قسمت از سازه روسازی بین اساس و بستر زمین می باشد. کارکرد این لایه اساساً به عنوان یک تکیه گاه سازه ای می باشد ولیکن علاوه بر آن می تواند :

1- ورود ذرات ریز از خاک بستر به سازه روسازی را به حداقل برساند.

2- زهکشی را بهبود بخشد.

3- صدمات ناشی از عمل یخ زدن را به حداقل برساند.

4- برای عملیات اجرایی یک سکوی کار فراهم کند.

زیراساس معمولاً از مصالح با کیفیت نازلتر نسبت به اساس تشکیل می شود ولیکن از خاک بستر بهتر 
می باشد. مصالح مناسب برای زیراساس شن و ماسه و خاکریز باکیفیت بالا هستند. اجرای لایه زیراساس برحسب نوع کاربردی تعیین می گردد.

جهت مطالعه انواع روسازی بتن می توانی دبه وب سایت رسمی کلینیک بتن ایران مراجعه نمایید .